[EN/PL] Wool for beginners

Hej, cieszę się, że jesteś!  

Dzisiaj będzie o wełnie. Nawet nie wiesz, jak się cieszę na ten post, bo ten materiał zmienił moje życie. Moja przygoda z wełną zaczęła się ok. 2 lata temu i teraz prawie nie wyobrażam sobie kupienia i noszenia poliestrowego czy akrylowego swetra. Oczywiście, artykuły z wełny mają nieraz sztuczne domieszki i czasem można im to wybaczyć - wszystko zależy od proporcji.

You have no idea how happy I am to write this post. Why? Because wool has literally changed my life. My journey with this genius fabric began about 2 years ago, and I am sure we will live together happily ever after. Now, I can't imagine buying and wearing garments made of polyester or acryl. I don't say that I scatch any artificial additions off, but it is all about the proportion.

Do zalet wełny należy przede wszystkim zapewnienie komfortu cieplnego przy jednoczesnej higroskopijności, czyli zdolności do pochłaniania wilgoci. Oznacza to, że w wełnie jest nam ciepło, ale jednocześnie nigdy się w niej nie spocimy. Niektóre wełny, szczególnie kaszmir, wysokiej jakości wełna merino oraz angora są niesamowicie miękkie i puszyste. Zakładając je na siebie, nie ma się ochoty ich ściągać, bo czujemy się w nich rewelacyjnie.

What makes wool so cool are its thermoregulation and hygroscopic features. In practice, the woolen fabric keeps us warm (most of the time) and absorbs excessive moisture at the same time. In parallel, some sort of wool - especially cashmere, high-quality merino wool, and angora-is incredibly soft, so wearing garments made of such threads is delightful.

Wełniane wyroby nie są jednak pozbawione wad. O wełnę należy szczególnie dbać, prać ją ręcznie lub w dedykowanym do niej programie, a właściwie najlepiej byłoby w ogóle tego nie robić ;) . Należy też pamiętać o odpowiednim detergencie czy odpowiednim suszeniu. Wyroby wełniane mają dużą skłonność do filcowania się, dlatego należy zaopatrzyć się w odpowiednie narzędzia, aby ubrania służyły nam latami, ale o tym może innym razem.

However, woolen products are not free from drawbacks. Fibers obtained from animals are quite delicate - at least in comparison to other standard fabrics like cotton. Usually, we don't overthink whether spin settings, used detergent, or temperature won't damage our cotton t-shirts. We choose the proper program, and that's it. With wool, it is impossible, unless you planned to lose 3 sizes anytime soon ;) Ideally, delicate woolen garments should be hand washed. Possibly - washed on the dedicated wool program - and this is how I do it.  It is also important to remember about appropriate detergent, not using softener, and flat drying. No matter how delicate we are - woolen products tend to peel off. Therefore you'd better make sure to buy special combs and other tools... Do you feel overwhelmed already? Well, there is much more to say. I  think I will write a separate post dedicated to care.

Istnieją różne rodzaje wełny, których wygląd, komfort noszenia oraz pochodzenie są różne. Wełna jest pozyskiwana z sierści między innymi owiec (merino), lam (alpaca, baby alpaca), wielbłądów, kóz (moher, kaszmir) i królików (angora). Wszystkie te wełny różnią się między sobą długością włosia oraz właściwościami.

Cashmere? Angora? Alpaca? Wool has many names. There is a variety of its sorts, which differ in appearance, wearing comfort, and derivation. Wool is obtained from sheep (merino) and other animals, including alpacas (alpaca), camels, goats (mohair, cashmere), and rabbits (angora)—all these threads differ from each other in the fiber length as well. These differences give wool unique properties.

Czy na podstawie powyższego zdjęcia jesteście w stanie rozpoznać rodzaje wełny? Na pierwszy rzut oka to wcale nie jest takie łatwe. Rozwiązanie poniżej.

Can you identify wool types in the picture above? It is not a piece of cake at first glance. Please find the answers below.

Przeanalizujmy po kolei rodzaje wełny pod kątem właściwości użytkowych. Jeśli ciekawią Cię bardziej techniczne właściwości - poczytaj we własnym zakresie.

Let's analyze these types step by step. I will consider mostly performance, as technical specifications can be easily found on the internet.

Moher - jak już wiesz, pozyskiwany jest z kóz i charakteryzuje się długim i lekkim włosiem, które wyraźnie wystaje spoza ubrania. W związku z tymi cechami, swetry moherowe raczej nie są ani cieniutkie jak mgiełka ani transparentne. Moher może też trochę "gryźć", dlatego nie jest moim ulubionym wyborem. Jeśli włożymy pod sweter koszulkę, zniwelujemy to uczucie, ale w miejscach, gdzie moher styka się ze skórą, możemy czuć lekki dyskomfort lub zaobserwować zaczerwienienie skóry. Jest to kwestia indywidualna. Pomimo wystającego włosia, transferuje się na inne ubrania w minimalnym stopniu. Możemy to też całkiem bezpiecznie wyprać w pralce wraz z innymi rodzajami wełny bez ryzyka przeniesienia włosków. Często występuje z domieszką wełny oraz sztucznego materiału.

Mohair - as you already know, it is obtained from goats. It is characterized by long and light fiber, which is observed as the "halo" effect. Consequently, mohair products are mostly mid-thick and non-transparent. Mohair itches a bit, so this is not my top choice. It will be ok as long as we wear something under it. When mohair touches the skin, it can give unpleasant skin sensations or even lead to its redness. This is an individual case of how sensitive you are. Even though the "halo" effect, the transfer of fiber to other items like the chair you are sitting on is minimal. Mohair can be therefore washed with other woolen clothes together. The risk of contaminating other garments with mohair fibers is relatively low. Mohair clothes are often combined with wool and artificial addition.

Angora, czyli wełna pozyskiwana z królików również posiada dłuższe i cieniutkie włosie. Jest dużo milsza w dotyku, niż moher i przez to milsza do noszenia. Jednak wystające włosie zobowiązuje i pomimo swojej puszystości, może sprawiać niewielki dyskomfort w noszeniu - wszystko zależy od Twojej wrażliwości. Nie polecam prać angory wraz z innymi wyrobami wełnianymi, gdyż włosie bardzo łatwo się transferuje. Niestety zostawia je też na wszystkim, z czym się zetknie - spodnie, krzesło, kurtka itp. Jest to duży minus moim zdaniem. Z doświadczenia powiem, że angora filcuje się trochę szybciej niż moher. Często występuje z domieszką wełny oraz sztucznego materiału i raczej są to średniej grubości swetry.

Angora, in other words, wool made of rabbit's fiber, is characterized by more elongated and thin yarn. It gives a much softer sensation than mohair. Thus, it is more comfortable to wear. However, thanks to the "halo" effect, it might itch a little bit as well. And again, it depends on you. I don't recommend washing Angora with other types of wool. When I wear an Angora sweater, I leave fibers everywhere. One more observation - it tends to peel off a bit more than other wool types. Angora clothes are often combined with wool and artificial addition.

Alpaka - czyli wełna z lam. Wyróżniamy przede wszystkim typ Huacaya oraz Suri. Ten drugi stanowi zaledwie 10% produkcji i jest to "towar luksusowy". Jeśli na Twoim swetrze nie jest sprecyzowany rodzaj alpaki, to jest to Huacaya. Ma ona właściwości zbliżone do zwykłej wełny, a więc jest bardziej szorstka. W odróżnieniu od niej ma dużo dłuższe włókna. Transferuje się chyba jeszcze łatwiej niż angora i jest to czasami męczące podczas noszenia. Do tego gryzie. Alpaka nie będzie dobrym wyborem, jeśli będzie noszona bezpośrednio na ciele. Mam czapkę z alpaki i niestety nie lubię jej, mimo że jest barzo ciepła. Często występuje z domieszką wełny oraz sztucznego materiału i raczej są to średniej grubości wyroby.

Alpaca is wool made of.. try to guess ;) - alpacas. There are two primary sorts of yarn: Huacaya and Suri. The second represents only 10% of the alpaca products on the market, so we can consider it relatively rare and luxurious. In case there is no further information on the yarn type on your product, assume it is Huacaya. Alpaca's properties are similar to "normal" wool's, so it is a bit rough. However, unlike it, alpaca's fiber is longer. It transfers on the items even more than Angora, which makes me tired, to be honest. Besides, it itches, so it is not the best choice for wearing it directly on the skin. I have a cup and sweater made of alpaca, but it itches me to the extent that it makes my forehead and skin red. Alpaca clothes are often combined with wool and artificial addition.

EDIT: I sold my alpaca beanie. I could not stand this sensation.

Teraz dobra wiadomość dla "wrażliwców". Wełna merino - czyli super mięciutka wełna, która jest na drugim miejscu w moim rankingu najlepszych wełen. Włosie merynosa jest krótsze i zupełnie nie wystaje z tkaniny. W przeciwieństwie do poprzednio umówionych rodzajów wełen, z merynosa można utkać zarówno cieniutki jak mgiełka sweter, ale także trochę grubszy. Bardzo powszechnie można spotkać wyroby 100% merino. Włosie jest przytulne i kiedy pierwszy raz włożyłam mój ukochany sweter, pomyślałam, że lepiej już być nie może. Merynosa można nosić bezpośrednio przy ciele - doskonale sprawdzą się też czapki, szaliki czy podkoszulki. Wiele firm sportowych oferuje cienkie swetry i legginsy z merynosa na wyprawy. Łatwo wtedy ubrać się warstwowo, jeśli zajdzie taka potrzeba. Rzeczywiście, taka odzież sprawdziła się u mnie podczas wycieczki na Islandię. Minusem wełny merino, tej bardzo cienko utkanej jest wrażliwość na uszkodzenia oraz podatność na zagniecenia. Niestety bardzo łatwo ją zaciągnąć. Jeśli obawiacie się o to - sięgnijcie po grubsze wyroby, chociaż te cienkie świetnie się nadają się na wiosnę czy jesień.

Finally, it's time for good news for "big softies." Merino wool - ergo, super soft wool ranks second in my ranking of the best yarns. Merino fiber is shorter and well-knit. Unlike previous types, merino gives opportunities to knit both thin, transparent, and mid-thick clothes. Moreover, it is very likely to find 100% merino products, and I strongly recommend buying them. Merino fiber is soft and fluffy. I even remember the feeling I had wearing an excellent quality merino sweater for the first time -  I thought there is no way to make a more delicate and soft garment. Merino clothes can be easily worn directly on the skin. Cups, scarves, or undershirts are also great ideas. Many sports brands offer thin thermo garments like sweaters and leggings for hiking, so you can easily wear layers. It saved my life (or thermal comfort at least) during my trip to Iceland. The disadvantage of merino wool would be its vulnerability and prone to wrinkle. If you are afraid of it - choose thicker knit. Thinner is perfect for spring and fall.

Przyszedł teraz czas na mercedesa wełen, na wisienkę na torcie, czyli kaszmir. Sądziłam, że to niemożliwe, mieć sweter jeszcze bardziej miękki i delikatniejszy niż dobrej jakości merynosowy. A jednak. Kaszmirowy sweter jest jak przytulenie pełne miłości. No dobra, może trochę popłynęłam, ale rzeczywiście jest do najmilszy z ciepłych materiałów, jaki istnieje. Składa się on z bardzo krótkiego i miłego włosia. Bardzo łatwo jest znaleźć wyroby 100% kaszmirowe i każdemu życzę, aby w swojej szafie miał choć jeden taki sweter. Kaszmir jest też często mieszany z wełną merino, co jest rewelacyjnym i często nieco tańszym połączeniem, jednak odbiera trochę tego luksusowego uczucia w noszeniu. Minusem kaszmiru, oczywiście poza jego ceną jest podatność na uszkodzenia, a problemem w tym przypadku jest  jego łatwość w dziurawieniu się. Ale jeśli raz założysz kaszmir, to wybaczysz mu te wszystkie wady.

And last but not least, the king of wools - cashmere. Remember I thought it was impossible to make a more comfortable sweater than merino? I was wrong. Cashmere is like a hug. Ok, maybe I overreacted, but it is the best, the softest, the most luxurious type of warming material that exists. Cashmere consists of very short and silky fiber. It is easy to find 100% cashmere clothes, and I wish everybody to have at least one cashmere sweater in the closet. But it is a trap; if you realize how genius it is, you will throw away all other non-wool-sweaters.  Cashmere can be often combined with merino wool, which gives a nice and a bit cheaper product, but it takes a bit of this luxury feeling away. The minus of cashmere, besides obviously the price, is its vulnerability. It is super easy to make a hole in the fabric. Please be gentle with it. Anyway, once you wear it for the first time, you definitely forgive all its defects.

Podsumowując, jeśli szukasz wyrobu noszonego bezpośrednio na skórę - wybierz miękką wełnę, wełnę merino, kaszmir lub jeśli nie przeszkadza Ci niewielkie gryzienie - angorę.

To sum up, if you are looking for something to wear directly on the skin - choose soft wool, merino wool, cashmere, or in case you are not so sensitive for itching - angora.

Jeśli szukasz swetra noszonego pod koszulkę lub płaszcza - zdecyduj się na zwykłą wełnę lub taką o większej porowatości.

On the other hand, when you are looking for something to wear indirectly, for example, a sweater or coat - go for any rougher wool.

Masz w swojej szafie jakiś wełniany produkt? Dołącz do mojej społeczności na instragramie i zostaw po sobie ślad.

Do you wear woolen products?

Join my community on Instagram and leave a trace.

Ściskam,

xoxo

Agnieszka